Sendikal Haklar

Sendikaya Üye Olma Özgürlüğü

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve İş Kanununa göre çalışanlar ve işverenler önceden izin almaksızın sendikalara ve üst kuruluşlara üye olma ve sendika kurma haklarına sahiptir. Aynı şekilde, hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz. İşçi veya işverenler aynı işkolunda ve aynı zamanda birden çok sendikaya üye olamaz. Sendikal ayrımcılık yasaktır. (Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Md. 33 & 51, İş Kanunu Md. 18 ve Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Md. 3, 17 ve 25). Türk Ceza Kanununa göre bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir sendikanın faaliyetlerinin engellenmesi hâlinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Toplu Sözleşme Özgürlüğü

Toplu sözleşmehakkıAnayasa (Md. 53) ile garanti altınaalınmıştırve 6356 sayılı İş Kanununa İlişkin Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 2012 (Md. 33-57) çerçevesindedüzenlenmiştir. İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler. 

 Yazılı olarak bir Toplu İş Sözleşmesi (TİS) düzenlenmelidir. Süresi bir yıldan (minimum) üç yıla (maksimum) kadar değişebilir. Bu süre, bir kez kararlaşırıldığında tekrar uzatılamaz ya da kısaltılamaz ve düzenlenen bir TİS süresi dolmadan sona erdirilemez.

Grev Hakkı

Anayasaya göre toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına ve işverende lokavta hakkına sahiptirler. Grev ve lokavt hakları, iyi niyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz. Siyasî amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişler yapılamaz. Greve katılmayanların işyerinde çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiçbir şekilde engellenemez.Grevibaşlatmak içinbazıyükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir. Grevbaşlatmak için işçilerin dörtte biriningrevin lehineoy kullanması gerekir. Grev ve lokavt yasağı olan kuruluşlar/mesleklerin arasında bankacılıkhizmetleri, hastaneler vetoplu taşıma gibi geniş bir liste vardır. İşveren, grev ve lokavta katılman işçilerden, herhangi bir nedenle çalışamayanların yerine görevli makamın yazılı izni ile yeni işçi alabilir.(2709 sayılı Türkiye Cumhuriyet Anayasası Md. 54 ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Md. 58-75, 2012).